Hiệp định CPTPP đang tạo ra sức hút mới cho đầu tư nước ngoài vào Việt Nam

Ngày đăng: 26/04/2018 09:34:21

Sáng 23/4/2018, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị toàn quốc về giải pháp tổng thể thúc đẩy xuất khẩu.

Theo Bộ Công Thương, trong năm 2017, xuất khẩu của Việt Nam đã tăng mạnh về quy mô, lần đầu tiên vượt mốc 200 tỷ USD. So với quy mô xuất khẩu năm 2011 (96,9 tỷ USD), thời điểm bắt đầu thực hiện Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa thời kỳ 2011-2020, định hướng đến năm 2030, xuất khẩu sau 7 năm đã bằng 2,21 lần. Tốc độ tăng xuất khẩu bình quân đạt 12%/năm. Tỷ lệ nội địa hoá trong sản phẩm xuất khẩu dần được cải thiện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, nhưng theo Bộ Công Thương xuất khẩu Việt Nam tăng nhưng chưa bền vững và vẫn còn nhiều tồn tại và hạn chế.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, xuất khẩu chuyển từ dựa mạnh vào dầu thô sang dựa mạnh vào nhóm hàng điện tử (chiếm tới 33% tổng kim ngạch xuất khẩu). Nếu không tính 2 mặt hàng là điện thoại và máy vi tính, linh kiện điện tử, tăng trưởng xuất khẩu cả nước năm 2017 chỉ đạt 15,8%.

“Xuất khẩu vẫn dựa nhiều vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), cụ thể là khối FDI vẫn chiếm trên 70% xuất khẩu. Do sản xuất và xuất khẩu của khối này phụ thuộc rất mạnh vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu nên mỗi khi có biến động xảy ra đối với chuỗi cung ứng (vì chiến tranh thương mại, vì dịch chuyển chuỗi cung ứng dưới tác động của các FTA trên thế giới,…), xuất khẩu của ta sẽ chịu tác động mạnh hơn”, người đứng đầu Bộ Công Thương chia sẻ.

Cùng với đó, mức độ đa dạng hóa thị trường của một số mặt hàng thuộc nhóm nông sản, thuỷ sản chưa cao, cụ thể là còn phụ thuộc nhiều vào khu vực châu Á (chiếm tới 52,7%). Đặc biệt, một số mặt hàng phụ thuộc vào một thị trường duy nhất (sắn, cao su, thanh long,…).

Sản xuất một số mặt hàng nông, thủy sản còn manh mún, tự phát, dẫn đến có lúc không kiểm soát được nguồn cung dành cho xuất khẩu. Đặc biệt, sản xuất manh mún khiến chất lượng nông, thủy sản không đồng đều, rất khó kiểm soát vấn đề an toàn và khó áp dụng các chuẩn mực của thế giới về truy xuất nguồn gốc. Vấn đề an toàn thực phẩm tuy được cải thiện so với trước đây nhưng chưa thật sự bền vững. Đây đó vẫn xuất hiện tình trạng sản phẩm xuất khẩu bị trả về do không đạt chỉ tiêu an toàn thực phẩm (thủy sản, hạt tiêu, gạo), ảnh hưởng tới hình ảnh, thương hiệu của hàng Việt Nam.

Cũng liên quan đến tình hình xuất khẩu của Việt Nam, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, năm 2018 Việt Nam sẽ đón nhận nhiều cơ hội nhưng bên cạnh đó cũng không ít thách thức.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, theo lộ trình cam kết tại các Hiệp định thương mại tự do (FTA), thuế nhập khẩu của các đối tác sẽ tiếp tục được xóa bỏ hoặc cắt giảm, tạo thêm lợi thế cạnh tranh cho hàng Việt Nam.

“Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định FTA Việt Nam – EU dự kiến có hiệu lực vào năm 2019 đã và đang tạo ra sức hút mới cho đầu tư trực tiếp nước ngoài, giúp nước ta có thêm năng lực sản xuất mới. Đầu tư trong nước, được hỗ trợ bởi tâm lý lạc quan, môi trường kinh doanh thuận lợi, chính sách tiền tệ, tỷ giá, lãi suất ổn định, dự báo cũng sẽ tiếp tục khởi sắc và cùng với đầu tư nước ngoài tạo ra năng lực sản xuất mới”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Ngoài ra, bức tranh kinh tế quý I có nhiều điểm sáng với GDP đạt 7,38%, cao nhất trong 10 năm qua. Khu vực công nghiệp và nông nghiệp đều có kết quả tích cực, tăng trưởng tín dụng và vốn FDI đạt mức cao, lạm phát được kiểm soát; tất cả đều đã và đang tạo ra môi trường ngày càng thuận lợi hơn cho sản xuất nói chung và xuất khẩu nói riêng… đều là những cho hội cho xuất khẩu Việt Nam trong năm 2018.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, thương mại toàn cầu năm 2018 được dự báo sẽ tiếp tục khởi sắc, nhưng vẫn tiềm ẩn những biến động khó lường khi quan hệ ngoại giao, kinh tế giữa các nền kinh tế lớn đang trở nên căng thẳng trong những ngày gần đây. Nguy cơ về một cuộc chiến thương mại giữa các cường quốc tuy không lớn nhưng vẫn âm ỉ, dẫn đến tâm lý không an tâm cho doanh nghiệp, nhà đầu tư.

Một điểm khó khăn nữa cũng được người đứng đầu Bộ Công Thương đưa ra là, chủ nghĩa bảo hộ đang xuất hiện trở lại và thể hiện rõ ràng hơn trong những tháng đầu năm 2018. Lần đầu tiên sau rất nhiều năm, Hoa Kỳ mới lại áp dụng biện pháp tự vệ toàn cầu trong thương mại (đối với máy giặt). Hoa Kỳ cũng sẵn sàng mâu thuẫn với chính mình, thay đổi quy tắc xuất xứ đã được Hoa Kỳ công nhận và duy trì nhiều năm để có thể đánh thuế “chống lẩn tránh” vào tôn xuất khẩu của Việt Nam.

“Mức thuế chống bán phá giá cá tra – basa mới được công bố gần đây cũng cao một cách bất thường, có thể nói là bảo hộ quá mức. Một số nước khác thậm chí sẵn sàng vi phạm quy định của WTO để bảo hộ sản xuất trong nước như Indonesia, chỉ cho phép nhập khẩu điện thoại thông minh nếu công ty làm ra điện thoại đó cũng có cơ sở sản xuất ở Indonesia, hay Ấn Độ cấm nhập khẩu hạt tiêu nếu giá bán vào Ấn Độ thấp hơn một mức giá tối thiểu do Chính phủ nước này đặt ra”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đưa ra những khó khăn trong xuất khẩu năm 2018.